Proje geçen yıl 550 bin dekar tarım alanı olan ve bunun yüzde 15'i dağlık bölgede bulunan Ergani İlçesinde hayata geçirildi. İlçe Tarım Müdürlüğü endemik bir tür olan ve daha çok dağlık bölgelerdeki kireçli topraklarda yetişmeyi seven salep yetiştiriciliği projesine ilk olarak geçen yıl 10 çiftçiyle başladı. Daha sonra genişletilen proje, 15 dekarlık alanda 30 çiftçiye çıkarıldı.
"KİLOSU 4-5 BİN LİRAYA SATILIYOR"
Kilosu 4-5 bin liraya alıcı bulan ve 1'e 3 verim elde edilen salep bitkisi, daha çok ilaç ve dondurma sektöründe kullanılıyor. Ergani İlçe Tarım Müdürü Murat Çiçek, burda yaşayan çiftçilere hem ekonomik gelir getirecek hem de alternatif olacak bir ürün arayışına girdiklerini ve yaptıkları araştırma ile çiftçilerin talepleri doğrultusunda salep bitkisine karar verdiklerini söyledi,
Çiçek, şöyle dedi:
"İlçemizde 12 mahallede 30 çiftçi salep üretimine başladı. Salep fidelerini ihale yoluyla yoğun üretimin yapıldığı Samsun bölgesinden temin ettik. Salep besleyici özelliği olan bir bitki. Daha çok ilaç ve gıda sanayisinde kullanılıyor. Dondurma ve içecek sektöründen yoğun talep oluyor. Lezzeti ve kıvam artırıcı özelliğinden dolayı dondurmada yoğun talep görmekte. Bölgede öne çıkan dondurma firmaları var. Ektiğimiz ürünlerimizin pazarlamasını bu firmalarla yapacağız. Bu yönde görüşmelerimiz oldu. Salep yetiştiriciliği ülkemizde yetersiz. Önemli bölümü yurt dışından ithal ediliyor. Bundan dolayı bölgemizde salep üretimine karar verdik. Biz burada üretim yaparak dondurma, içecek ve ilaç sektörünün ihtiyacı olan salebin karşılanacağını düşünmekteyiz. Değerli bir ürün, ekonomik değeri yüksek bir ürün. Özellikle küçük ölçekli arazilerde yetiştirilmesi sağlandığında hem araziler değerlenmiş olacak, hem de yükek getirisi olduğundan dolayı üreticilerimizin ekonomik refahı yükselecek. Ülkemizde üretimin artırılması ile birlikte ithal edilen salep oranı düşecek, ülke ekonomisine de bir katkı sağlamış olacak."
"PROJEYE KADINLARDAN YOĞUN İLGİ VAR"
Salep fidelerinin dikimi ve gelişimi sürecinde çiftçilerle yakından ilgilenen Ziraat Mühendisi Nuray Aslanoğlu da, ülke genelinde yetişen çeşitli endemik türden saleplerin olduğunu, Ergani özelinde de salebin dikileceği uygun iklim ve toprak koşullarının mevcut olduğunu söyled.
Salebin kireçli toprağı sevdiğini anlatan Aslanoğlu, şöyle dedi:
"Kireçli toprakları seviyor. Bölgemize de bu anlamda uyum sağlayacağını düşündük. Zaten yabani olarak doğada mevcut. O yüzden burada kolaylıkla yetiştirilebilir. İlk olarak küçük ölçekli arazileri hedef aldık. 200 metrekare ve 500 metrekare olmak üzere iki ayrı yılda dikim gerçekleştirildi. Sulamaya çok ihtiyacı olmayan bir bitki. Fakat çok kurak geçen zamanlarda ek sulamalar yumrunun gelişmesi açısından iyi olacaktır. Bu projeye geçen yıl başlandı. Bu yıl diktiğimiz saleplerin hasadı olacak, verimide o şekilde göreceğiz. Fakat şuanki portreye bakılırsa gelişimi gayet iyi görünüyor. İyi bir verim alacağımızı düşünüyoruz. Çiftçilerimizin de bu anlamda ilgisi yoğun. İlçe müdürlüğümüze talep var. Özellikle kadın çiftçilerimiz bu anlamda küçük arazilerini değerlendirmek için bu projeden faydalanmak istiyor."
"1'E 3 VERİYOR"
Salep fidelerinin ekim ve kasım aralığında dikildiğini ve mayıs sonu ile haziran başı gibi hasadının yapıldığını belirten Aslanoğlu, "Dikim için iyi bir toprak hazırlığı gerekmektedir. Hazırlanan sırtlar üzerine 5-10 santim aralıklarla dikim yapılmakta. Sırt yapılmasının amacı yağışlardan dolayı kök çürüklükleri ve mantar hastalığının olmaması. Sırta ekim yapılan fidelerde yabancı ot mücadelesi önem kazanıyor. Özellikle yabancı ot mücadelesini keserek yapıp yumrulara zarar vermeden o yabancı otları oradan temizlemk gerekiyor. Çok büyük bir bakıma ihtiyacı olmadığı için çiftçi açısıdan gayet avantajlı bir ürün. Dekara 200-250 kilo yumru dikimi gerçekleştirildikten sonra 1'e 3 verim alınıyor. Bu da çiftçi için gayet ekonomik getirisi yüksek bir ürün olarak öne çıkmasını sağlıyor. Hasadı yapılan fidellerde anaç yerinde bırakılıyor 2 veya 3 yumru elde ediliyor. Yavrulanan yumruyu topluyoruz. Yumrular haşlanıp kurutularak ipe dizilecek şekilde gölgede veya güneşte belli bir süre bekletildikten sonra firmalara satışı gerçekleştiriliyor."dedi.
"EMEKLİ OLDU ARAZİLERİNİN BAŞINA GEÇTİ"
Diyarbakır Adliyesi'nde uzun yıllar çalıştıktan sonra emekli olan ve memleketi Ergani'deki arazilerinin başına geçen Mehmet Tosun, arazisinde ilk kez salep eken çiftçilerden. Saleple Ergani İlçe Tarım Müdürlüğü sayesinde tanıştıklarını belirten Tosun, daha önce bağ olan ancak zamanla verimi düşen dağlık bölgedeki arazisine salep diktiğini belirterek, "Salebi geçen yıl ektik, bu yıl hasadI var. Açıkçası bu işin acemisiyiz. Ama zorluğu yok. Sadece yabani otlarla mücadele biraz zorluyor. onun dışında herhangi bir ürün ekme şansınız olmayan arazinizi değerlendirmek için iyi bir alternatif ürün. Ekim yaptığımız yerler küçük ölçekli araziler. Eğer olumlu sonuç alırsak alanı daha da genişleteceğiz"diye konuştu.
Salep bitkisi, Türkiye'de 10 ilde yetiştiriliyor. Bunlar; Diyarbakır, Samsun, Kastamonu, Muğla, Isparta, Manisa, Kahramanmaraş, Yozgat, Zonguldak ve Aydın.