Kentin ilk yayınevi, Batmane Yayınevi, edebiyat ve yayın dünyamıza girdi ve ilk yayınlarından biri olarak M. Şehmus Güzel’in Söylemek Yazmak isimli kitabını okuyuculara sundu.

Geçmişimizi iyi bilmek, kendimizi tanımak ve tanıtmak ve özellikle tarihleri es geçilmek, unuturulmak istenen halkların tarihinin eksiksiz yazılabilmesi için sözlü tarihin önemine vurgu yapan yazar, sözlü tarihin araç gereçlerini öneriyor ve bu tarihin nasıl yaratılabileceği konusunda örnekler veriyor. Halkların geçmişi, günü ve dolayısıyla geleçeği açılarından sözlü tarihin belirleyici rolüne dikkat çeken yazar bilhassa şu noktaların altını çiziyor:

“Söz yazmak kadar yazmak ta söz kadar önemlidir. Hele sözü sözlü tarihe çevirebilirsek. Tarihimizin bilinmesi, ortak hafızamıza sahip çıkılması için ikisine de ihtiyacımız var: Söze de yazıya da. Dahası araç gereçlerimiz sayesinde sözden sözlü tarihe ulaşabileceğiz. Sözün önemlerinden biri burada.

Sözlü tarih, kuşaklar arasında, farklı halklar arasında, insanlar arasında neredeyse karşı karşıya konuşmak olanağı veriyor. Bu tarih çünkü aynı zamanda paylaşılan tarihtir. Anlatanla dinleyenler arasında. Sözlü tarih karşılıklı ilişkiler demetidir. Tarihîdir. Toplumbilimsel ve insanbilimseldir. Ve kalıcıdır.

Sözlü tarih çünkü, geçmişi, gelecek için saklama olanağı verir. Sözlü tarih çünkü her türlü resmi tarihin örtmelerine, çarpıtmalarına, yalanlarına ve uydurmalarına karşı namusumuzun korunması, onurumuzun bir bayrak gibi dikilmesidir.

Okullarda ve/veya sokaklarda çocuklarımızın, torunlarımızın kendi toplumlarını, halkının geçmişini tanıması için yazılı tarih kadar sözlü tarihe de ihtiyacı vardır. Bunları yaşlıların gençlere bizzat anlatmaları, veya bir filmle veya bir ses kaydıyla bile olsa aktarmaları çok yararlıdır. Ortak hafızamızın sürüp gitmesinde belirleyicidir.

Böylesi bir ugraş ailesel, yerel, bölgesel ve toplumsal tarihe yeni bir boyut kazandırır. Merkezden bağımsız, özerk, kendi yağında kavrulan ve kendini unutturmayan tarihimiz için bu da bir adımdır. Sözlü tarihin en önemli işlevlerinden biri budur.

Babalarımızı, analarımızı, nene ve dedelerimizi belki yaşarken gördük, ama kaçının sesini bugün duyabiliriz? Kaçının anılarını aktarabiliriz ? Kaçının suretini, resmini, fotografını aile albümlerimizden çıkarıp gösterebiliriz? Kaçımızda aile albümü var?

Atalarımızla, ana-babalarımızla, nine-dedelerimizle ve diğer büyüklerimizle belki konuşabildik, ama onların anlattıklarını, kasete almamız, hele filme çekmemiz daha güzel olmaz mı(ydı)? Yeni yaşam biçimlerinin, yeni alışkanlıkların herkesi, herbirimizi dört bir yandan kuşattığı, geleneklerimizi kemirdikleri, bizi allak bullak ettikleri günümüzde, onların anlattıkları halkımızın, bölgemizin, kentimizin, kasabamızın, köyümüzün ve ailemizin tarihini daha etraflıca anlamamıza yardım etmez mi(ydi)?

Emin olun kardeşlerim bu tarihi bize onlardan başka, onlardan daha iyi anlatacak ta yoktur. Evet sözlü olarak anlatacaklar bize. Bu hep böyle oldu şimdiye kadar. Ama artık bir adım daha atmamız, sözü sese dökmemiz ve kayıt etmemiz, anlatılanı filme çekip ekrana yansıtmamız gerekli. işte sözlü tarih budur ve sözlü tarih böyle ortaya çıkıyor. Bunun da en iyisini bizzat bizler yapabiliriz. Hepimiz ve her isteyen. Bu kitapta bunun areç ve gereçlerini, yollarını, yöntemlerini sizlerle paylaşmak istiyorum. Evet herbirimiz teketek veya birlikte birer sözlü tarih yarıtıcısı olabiliriz: Bir kaset bir kaset daha, bir film bir film daha ve işte önümüzde geçmişimizi anlatan, kem gözlerin önüne de seren, kim olduğumuzu, nereden geldiğimizi, neler yaptığımızı, nasıl yaptığımızı ispat eden, kimliğimizin unsurlarını bir bir ortaya çıkaran hazinemiz : Sözlü tarihimiz.”

M. Şehmus Güzel daha sonra Ahmet Arif, Şêrko Bêkes, Bejan Matur, Yılmaz Odabaşı, Nejdet Buldan gibi sıkı sıkıya tuttuğu, harbiden beğendiği şair ve yazarlarının yapıtlarına ilişkin gözlemlerini birer birer paylaşıyor. Bu satırları okumak ve sözlü tarihin araç ve gereçlerini yakından tanımak ve kimbilir belki birer sözlü tarihçiye dönüşmek için Güzel’in kitabı bir gün veya başka bir gün hepimizin işine yarayabilir. Duyduk duymadık demeyin.

KÜNYESiDiR: M. ŞEHMUS GÜZEL: SÖYLEMEK YAZMAK, BATMANE YAYINEVi, BATMAN, 2013. Kitabı edinmek için 0488 2145572 veya batmanebatmane@hotmail.com