Türkiye bir yandan durgunluk, yüksek enflasyon ve işsizlik gibi makroekonomik sorunlarla uğraşırken, diğer yandan tüm dünyayı saran dijital para birimleri ve “blokzincir" (blockchain) teknolojisi alanında çok önemli adımlar atıyor.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan, 2019-2023 dönemini kapsayan ve 23 Temmuz 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 11. Kalkınma Planı’nda "blockchain tabanlı dijital merkez bankası parası" çıkarılması kararının yer alması, bu alandaki yatırımlara da hız vermiş durumda.

Türkiye’de "dünya ekonomisinin geleceği" olarak tanımlanan blockchain teknolojisini kullananların sayısı yüz binleri aşarken, Türkiye’yi bu alanda Ortadoğu ve Körfez ülkeleri için "cazibe merkezi" haline getirmeyi amaçlayan şirketlerin sayısı da artıyor.

Peki blockchain teknolojisi nedir?

10 yıllık geçmişi var

Takas işlemlerinde kullanılabilen, tamamen dijital ve şifrelenmiş sanal para birimlerine  'kripto para' ya da 'dijital para' deniyor. Dijital para birimlerinin ilki olan Bitcoin, 2009 yılının başlarında Satoshi Nakamoto kod adıyla ortaya çıkan kişi ya da kişiler tarafından geliştirildi. Bitcoin ve diğer tüm dijital para birimlerinin üretilmesini, saklanmasını ve kişiden kişiye transfer edilmesini sağlayan, öte yandan tüm bu işlemlerin merkezi bir otorite tarafından denetlenmesini engelleyen teknolojiye ise blockchain adı veriliyor. 

Borsa sayısı 20’yi geçti

Kripto para birimleri, henüz 10 yıl içerisinde, 270 milyar doların üzerinde piyasa değerine ve günlük yaklaşık 50 milyar dolarlık işlem hacmine ulaşmış durumda. Dünya genelinde 2 binden fazla kripto borsası bulunuyor ve Bitcoin cüzdanları arasında günde 300 binden fazla transfer gerçekleştiriliyor. Türkiye’de ise 20’den fazla borsa ve 12 milyon dolar civarında bir hacim oluşmuş durumda. Dijital para birimlerinin ticareti ve saklanması amacıyla kurulan platformların sayısı da her geçen gün artıyor. Türkiye'nin ilk, dünyanın ise dördüncü kripto para alım-satım platformu olan BtcTurk de bu şirketlerden biri. Ağustos 2019’da Süper Lig'de oynayan Yeni Malatyaspor'a isim sponsoru olan BtcTurk, böylelikle Türkiye’de bir ilke de imza atmış oldu. Şu anda 650 binin üzerinde kullanıcısı olan şirketin 2019 yılı içerisinde günlük ortalama işlem hacmi 35 milyon TL’nin üzerinde.

"Türkiye için büyük fırsat var"

Kripto para endüstrisinin şu anda dünyada en hızlı büyüyen ve en fazla yatırım çeken alanlardan biri olduğunu dile getiren BtcTurk CEO'su Özgür Güneri, Türkiye’nin Bitcoin, kripto para ve blockchain teknolojilerinde tüm dünya ile aynı anda yarışa başladığına dikkat çekiyor. Merkez Bankası’nın kripto paralarla ilgili atacağı adımların yatırımcıların bu alana yönelmesine yol açacağına değinen Güneri, "Kripto paralara olan ilginin her geçen gün daha da artması, paranın dijitalleşmesi sürecini hızlandırıyor. Türkiye, aslında dijital para kavramına uzak bir ülke değil. Mobil ve internet bankacılığı kullanımında öncü ülkeler arasında yer alıyoruz. Merkez Bankası’nın dijital parası, Türkiye’yi nakitsiz toplum hedefine bir adım daha yaklaştıracak" diye konuşuyor. Güneri, Türkiye’nin dijital parası olan ülkeler arasında ilk sıralarda yer almasının küresel fintek şirketlerinin de dikkatini çekeceğini ve Türkiye’ye yönelik bankacılık ve finans yatırımlarının artabileceğini ifade ediyor.

"Ortadoğu’ya açılacağız"

Türkiye’de dijital varlıkların alım-satımı, depolanması, yönetilmesi ve ödeme aracı olarak kullanılabilmesi amacıyla 2017’de kurulan dijital para şirketi Coiny de Türkiye’de giderek büyüyen şirketlerden biri. Coiny’nin aylık olarak aktif kullanıcı sayısı 15 bine ulaşmış durumda. Dijital varlık cüzdanı olan Coiny Wallet ve Coiny Pro dijital varlık borsası ile yeni nesil bir ekonomi platformu olarak hizmet verdiklerini anlatan Coiny CEO’su Ayberk Kuday, "Coiny olarak, borsamızı 2018 Ağustos ayında kurduk ve hedeflediğimiz kullanıcı sayısına kısa sürede ulaştık. Bugün geldiğimiz noktada aylık aktif 15 bin kullanıcımız var. Hacmimiz ise aylık olarak 7-10 milyon TL arasında değişiyor" diye konuşuyor. 

"Cazibe merkezi olabiliriz”

2019 ile birlikte özellikle Ortadoğu bölgesinde hızlıca büyümeyi hedeflediklerini kaydeden Kuday, bu bölgede Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde büyümeye öncelik verdiklerini dile getiriyor. Türkiye’de blockchain tabanlı dijital Merkez Bankası parası çıkarılması kararını heyecanla karşıladıklarını belirten Ayberk Kuday, "Hayata geçirilecek dijital para, Türkiye’yi cazibe merkezine dönüştürecektir" diyor. Plan kapsamında sadece dijital para değil; uluslararası uygulamalardan yararlanılarak firmalara fırsat eşitliği sağlayan, güvenli bir finansal teknoloji (fintek) ekosisteminin de destekleneceğini kaydeden Kuday, "Merkez Bankası’nın kripto para hamlesinin bu alandaki regülasyon süreçlerini de hızlandıracağını düşünüyoruz" şeklinde konuşuyor.

"Devletler kripto paralara yöneliyor"

Kadir Has Üniversitesi iNEO Girişimcilik Yenilikçilik ve Teknoloji Transferi Uygulama ve Araştırma Merkezi Direktörü İsmail Hakkı Polat’a göre, Türkiye’nin Çin, Rusya, Kanada ve İsviçre’nin ardından kendi dijital parasını çıkarmak üzere harekete geçmesi önemli bir adım. Blockchain teknolojisi ile bankacılık sisteminin ciddi bir dönüşümden geçtiğine işaret eden Polat, bu değişim döneminde devletlerin Merkez Bankaları üzerinden dijital para birimi çıkarmasının giderek yayılan bir trend haline geldiğini söylüyor. Özellikle Facebook’un kendi para birimi olan ‘Libra’yı çıkaracağını açıklamasından sonra Almanya ve Fransa’nın başını çektiği bazı ülkelerin bu girişime sert şekilde karşı çıktığını belirten İsmail Hakkı Polat, "Facebook, Amazon ve Alibaba gibi dev şirketlerin dijital para birimlerine el atması, devletlerin bu alanda insiyatif almasına sebep oluyor. Türkiye’nin de adımını böyle değerlendirmek gerekiyor" diye konuşuyor.

"Enflasyon ve faiz politikaları değişebilir"

Merkez Bankası’nın dijital para çıkarması ile birlikte, aslında bankaların sorumluluğunda olan para transferi ve para saklanması gibi bazı hizmetlerin Merkez Bankası bünyesine de geçeceğini ifade eden Polat, "Merkez Bankası, dijital cüzdan ve transfer işlemlerini blockchain teknolojisi ile gerçekleştirecek. Böylelikle dijital paralar ile yapılan işlemlerin kayıt altına alınması hedefleniyor" diyor. Polat’a göre, "yerli" dijital para ile birlikte Türkiye’de çok tartışılan enflasyon ve faiz politikaları da değişim gösterecek. "Bir yanıyla kaotik bir döneme giriliyor" diyen Polat, kısa vadede yatırımcılar ticarette ciddi bir ağırlığa sahip olmasa da yakın gelecek açısından yaşanan değişimin önemine dikkat çekiyor.

Aram Ekin Duran