Güney dağı ile malan dağı arasındaki dar boğazdan geçerek güneye doğru akar, Hilar köyüne yakın tekrar doğuya döner, Boncuklu köyü önünden geçerek güneydoğuya kıvrılarak akışına devam eder. Bir köyün önünden arkasından dolaşarak gevran ovasına vararak deve geçidine yakın karaca dağdan gelen sularla birleşir. Deve geçidi barajı da bu su üzerinden yapılmıştı. Sulu ziraatta çok fayda olan boğaz çayı etrafında birçok meyve ve sebze bahçeleri yetiştirilmiştir. Bir zamanlar Ergani'nin un fabrikası olan bu çay tam 10 tane su değirmeni döndürmekteydi. Köyün 200 metre güneyinden demir yolu geçer. Boğaz bir mesire yeridir. Halkı zazaca ve Türkçe konuşur. 50 yıl önce 70 haneli olan köy şimdi 8-10 hane kalmış evleri kesme taşlardan yapılı ve çift odalıydı. Benim babam taş ustası Bekir Üzülmez(Bekir Usta) bu köyde çok ev yapmıştır. O dönemde bu köyde beş sınıflı okul vardı. Köyün nüfusu 50 yıl önce 403'tü ama şimdi 2013'te altmışa yakın nüfusu var. Okul kapanmış, yakında köyde tarih olacak. Bu köyde su şebekesi var, altyapı yok zaten yatırımada gerek kalmadı. Bu köy üzerinde Ergani barajı yapılacak köy sular altında kalacak, kaybolup gidecek. Köyün sınırları; kuzeyinde Yapraklı(Biriman), güneyinde Keydalan, doğusunda Bahçekaşı(Ahurlar), batısında Sallar köyleri var. Bu köyde göl kum deresi üzerinde yapılacak Ergani barajı köylere ve Ergani'ye hayat verecek. Hoşat ve Gevran Ovası can bulacak. Barajın temelden yüksekliği 54 metre gövde hacmi ise 121291M3 olacak. 16 bin 750 dekar tarım alanına sulama suyu sağlayacak. Barajın tamamlanmasıyla dekar başına 375 lira gelir artışı sağlanacak. Ergani barajının 5 yılda tamamlanması planlanıyor. Baraj suyu gelince tarım ve sebzecilik gelişir. Köylü çok zengin olur. Hoşat ve Gevran Ovası bu sudan yararlanacak. Ovada tarımın yanı sıra her türlü meyve sebze yetiştirilir. Yılda en az dört ürün alınır. Çok çalışıp üretmek lazım. Bir sonraki yazımda başka bir köyümüzü ziyaret ederek o köyümüz hakkında aldığım bilgileri sizlerle paylaşacağım.
Not: bu yazımı izinsiz olarak kesinlikle alıntı yapmak başka bir gazete, dergi ve kitap gibi yayın organlarında neşir etmek yayınlamak yasaktır. Her hakkı Mustafa Üzülmez'e aittir.
mustafauzulmez@hotmail.com