Bu köyün ovasının diğer adı da Aklar ovası. Bu hane Gevran ovası Karaca dağa kadar uzanır. Kuzey kesimi Hersin ve Bervan dağlarıyla çevrili olan ova güneyde Karaca dağa kadar devam eder. Yüz ölçümü 600 Km2 kadardır. Arazinin bir kısmı taşlık olduğundan mera olarak kullanılır. 300 Km2'sinde tarım yapılmaktadır. 14 metrekare arazisi var. Bu köy Gevran Ovası'nın en büyük köyüdür. Diğer köylerin geçiş merkezi, dört yoludur. Bu köyde yüksek tarihi bir tepe var. Bu tepe doğa değil taşımalı yapma bir tepedir. Diğer adıyla hövük. Hane gevran bu hövüğün etrafında kurulmuş. Köy Ergani'nin 25 Km. güney doğusundadır. Köy 160 hane ve 1250'de nüfusu var. ipek yolu üzerinde bulunan tarihi bir hanı var, hala ayaktadır. Köy ismini bu handan almıştır. 4. Murat ipel yolunu kullanarak Bingöl Elazığ üzerinden önce Hilar'a gelir. Büyük han mağarasının üstünde konaklar ordanda Hane Gevrana bu köye gelir, burada da bu tarihi handa konaklar ve buradan da iran'a geçtğisöyleniyor. Köyde 8 derslik okul var. 23 öğretmeni 500 öğrencisi var. Çevre köylerden taşımalı olarak bu köye öğrenci getiriliyor. Alt yapısı var, üst yapısı henüz yapılmamış. Su şebekesi var ama su kafi gelmiyor. Yolu var ama köylüler memnun değil dar ve düzgün yapılmamış. Sağlık ocağı var, doktoru yok, bir ebesi var. Haftada iki gün geldiğini söylediler. Cami ve imamı var. Dükkânlar, kahvehane, un değirmeni var. Her türlü araç var. Taksi, dolmuş, traktör, kamyon ticaret işiyle de uğraşırlar. Köy halkı ziraat ve hayvancılıkla da uğraşırlar. Sınırları; doğusunda Kodey ve Keklik köyleri var. Diyarbakır'a bağlıdır. Batısında Kündur, Buzluca, kuzeyinde Tilki köyleri var. Güneyinde Elmedi, Hane Gevran Doğan köyüne bağlıdır ancak nüfus itibarıyla belde olması gereken bir yerdir. Asırlık çınar olan muhtar tam 25 yıldır muhtarlığı kimseye kaptırmıyor. Bu yazımızı yazarken Hilarlı Şerafettin Güneli'nin Bütün Yönleriyle Ergani Kitabı Ankara 1966 alıntı yapılmıştır. Köy hakkında benibilgilendiren köy muhtarı Mehmet Talay'a teşekkür ederim. Her hakkı mahfuzdur, herhangi bir yayın organında neşir edilemez.
Yazılış tarihi: 19.12.2013
mustafaüzülmez@hotmail.com
