Ergani'miz Mezopotamya’nın kadim şehirlerinden,eski adı Gani Kenttir.Herkesin bildiği gibi medeniyetin beşiği Mezopotamyadır. Mezopotamya'nın merkezi de Erganidir. Bugünkü bilimsel verilere göre Mezopotamya'da ilk yerleşik hayata Ergani Çayönünde başlamıştır.Yani tarımlaşma ve yerleşik düzene geçişin merkezi Ergani’dir.Bu tespit dünyaca ünlü arkeolog Halet Çambel’in çalışmalarıyla elde edilmiştir.Ergani, coğrafyasında çok farklı medeniyetler yaşamıştır. Zülküfil Peygamberin makamı Enüş Peygamberin kabri Ergani dedir.
Cumhuriyetin kurulması sonrası Ergani’de kurulan Köy Enstitüsü sayesinde eğitimde büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. O günden bugüne Ergani eğitimde öncü rol oynamış ve halen eğitim düzeyi Türkiye ortalamasının çok üstündedir.Erganililer aldığı bu eğitim nedeniyle yıllardan beri başta Diyarbakır merkez ve ilçelerde ve ülkenin diğer yerlerinden bürokrasi de büyük ölçüde söz sahibi olmuştur.
Bu gün hangi kuruma giderseniz unvanları değişmekle beraber bir Erganili yetkilinin olduğunu görürsünüz. işte bu nedenlerden dolayı üzülerek belirtelim ki sayıları çok az olmakla beraber sesleri çok yükselen Diyarbakır’a bağlı ilçelerdeki hemşehrilerimiz (ezici çoğunluğu bunlara uymamakla beraber),bizi kıskanmakta ve hatta bu kıskançlık duyguları nefret duygusuna doğru gitmektedir.Oysa Ergani'nin kimseyle sorunu yoktur Çüngüş'ten Lice’ye kadar,Hazro,Kulp,Silvan,Eğil,Bismil,Çınar,Kocaköy ve komşularımız Çermik ve Dicle’ye kadar.Herkesi kucaklamışızdır. Bakın bunun en büyük ispatı saydığım ilçelerden bir şekilde göç edip Ergani’ye yerleşenleridir. Bugün Ergani de bir caddemizin adı Dicle,bir adı da Çermik’tir.Hiç bir ilçede yerleşmiş bulunan kamu görevlisi olmayan Erganili bulamazsın ama Ergani’ye Diyarbakır’ın her yerinde gelip Ergani’ye yerleşmiş insanlar bulunmaktadır.
Bizi kıskanmalarının bir başka nedeni de Ergani’de çıkmış tanınmış ünlü şahsiyetlerdir. Türkiye'nin en büyük takımlarından olan Fenerbahçe kulüp başkanı değerli hemşerimiz Aziz YILDIRIM,Türk Edebiyatının duayenlerinden usta kalem Sezai KARAKOÇ,ilerici hareketin öncülerinden Enver ATILGAN,Müslüm ÜZÜLMEZ,hatta hatta Cahit Sıtkı TARANCI bile Ergani’nin Demirli Köyünden olup sonradan Diyarbakır merkezine yerleşmiştir.Ve tabii ki Fatih Sultan Mehmet’in hocası Molla GÜRANi…
1960’lı yıllarda başlayan ilerici ve devrimci harekette Ergani yine en önde olmuştur.1969 yılında TÖS’ün başlattığı boykotlar Ergani’den start almıştır.ister sağcı olun ister solcu,ister dindar,ister ateist hatta feminist olun. Bu gün düşünceniz ve siyasi felsefeniz ne olursa olsun araştırın bakın öncülerinizden en az bir kaçı Erganilidir.
işte bunlardır kıskanmamıza sebep. Okuduksak,ün aldıksak; bu kıskanılmak ya da nefret edilmek için suç ise; biz bu suçu daha çok işleyeceğiz.Siz bizi sevmedikçe biz sizi seveceğiz.Her türlü hareketin ve siyasal akımın içindeki rolümüz dün olduğu gibi bugün de yarın da devam edecektir. Size tavsiyem bize imrenin ama kıskanmayın,biz sevgi doluyuz biz sizi severiz.işte bu yüzden diyorum ki ERGANiLi OLMAK AY-RI-CA-LIK-TIR…